PRL powstala jako panstwo zamkniete, otoczone tysiacami kilometrow drutu kolczastego. Na wyjazdy zagraniczne wladze zezwalaly tylko w drodze wyjatku, np. w 1952 r. paszport na prywatny wyjazd na Zachod dostalo okolo 50 osob. Jednak od 1956 r. polityka izolacji oslabla, rzady RFN i Izraela wytargowaly zgody na masowe akcje przesiedlencze, a mieszkancy PRL zaczeli coraz czesciej wystepowac o zezwolenie na emigracje lub wyjazd czasowy. Podroze zagraniczne, najpierw w granicach bloku radzieckiego, a potem tez na Zachod, staly sie zjawiskiem masowym, za rzadow Gierka notowano ich po 10 mln rocznie. W sumie w latach 1949-1989 opuscilo Polske trwale ponad 2 mln ludzi, a miliony innych wlaczyly sie w legalne i nielegalne migracje czasowe, pracujac lub handlujac.

Ta ksiazka przedstawia ich historie - kim byli, dokad zmierzali, czym sie kierowali. Na podstawie archiwow MSW i KC PZPR, wspomnien migrantow i badan socjologow prezentuje poglebiony obraz migracji: jej przebieg i kierunki, glowne czynniki i skutki, a takze polityke paszportowa: jej decydentow i wykonawcow, tajne zasady i narzedzia, uwarunkowania wewnetrzne i zagraniczne. Jest to pierwsza monografia historyczna migracji z PRL i z panstw komunistycznych w ogole.