Tresc tej ksiazki zostala wywolana przez esej Zbigniewa Kwiecinskiego o wspolczesnych nurtach pedagogii, ktory otwiera nasz tom i jest don wlasciwym wstepem. Esej ten zawiera psychoanalityczna intuicje czy tez hipoteze autora, ze byc moze trwalosc praktyk edukacyjnych i towarzyszacych im wtornie ich uzasadnien w pracach pedagogicznych ma swoje zrodla nie tyle w mysli naukowej, ile w pierwotnych, glebinowych zadzach czlowieka: dazeniu do wladzy i korzysci, natomiast pojawiajace sie marginalnie od wiekow proby przeciwstawiania im transgresyjnych projektow i realizacji wychowania do wspierania pelni rozwoju kazdej jednostki, osiagania przez nia autonomii, kreatywnosci i szczescia wyplywaja z uczuc i postaw, ktore stanowia o istocie czlowieczenstwa - z milosci, zyczliwosci, empatii i dobroci. [...] Tresc tej ksiazki zostala takze wywolana przez reakcje Moniki Jaworskiej-Witkowskiej na esej Zbigniewa Kwiecinskiego o pobocznych nurtach pedagogii. Inspirujace bylo takze wskazanie przez tego ostatniego i Lecha Witkowskiego [...] na mozliwosc pedagogicznej lektury Dziennika Witolda Gombrowicza, co bylo poczatkiem i zaczynem niesmialej nadziei na pedagogike z wnetrza kultury. Jest wiec niniejsza ksiazka relacja wspolmyslenia i dyskusji autorow o drogach kulturowych pedagogii, o obliczach paidei w kulturze oraz marzen o pedagogice jako "specjalizacji wyzszego rzedu", jako dyscyplinie chlonnej i generatywnej, przeciwstawionej parcjalnym rozwinieciom w hermetycznych, dyskursywnych gettach specjalizacji.

Ksiazke te dedykujemy Profesorowi Lechowi Witkowskiemu na jego szescdziesiate urodziny. Lech Witkowski od poczatku wkroczenia do obszaru dyskusji, badan, studiow i pisarstwa naukowego dotyczacego edukacji i pedagogiki byl mistrzem odwagi i niekonwencjonalnego siegania po nieznane teorie i najwazniejsze omijane kategorie, podejmowania najtrudniejszych problemow i tworczego ich rozwiazywania, otwierania pedagogiki polskiej na cala humanistyke wspolczesna, na odkrywanie dla pedagogiki wielkich autorow spoza jej wlasnego pola badawczego. Bez jego studiow i ksiazek nad teoriami rozwoju w cyklu calego zycia i w pionowym profilu dorastania moralnego, teoriami zmiany spolecznej i kryzysu tozsamosci jednostki, spoleczenstwa i systemu spolecznego, teoriami pogranicza kulturowego, nad pedagogika krytyczna i inspiracjami psychoanalizy dla pedagogiki, studiami nad kategoriami ambiwalencji i autorytetu - pedagogika polska bylaby dzisiaj w innym momencie i obszarze swojego rozwoju.
Monika Jaworska-Witkowska
Zbigniew Kwiecinski