"Mysle, ze tylko wowczas przeszlosc bedzie zywa i zrozumiala dla nowych pokolen, gdy zamiast golych nazwisk, ogolnikow i dretwej mowy pokaze sie im ludzi" - pisze Irena Krzywicka w jednym ze wspomnien tego tomu.
Slynna "gorszycielka" znala najwybitniejszych ludzi swojej epoki. Boya, Witkacego, swojego tescia Ludwika Krzywickiego, pisarzy francuskich i niemieckich, Korczaka czy Were Kostrzewe widywala na co dzien i z bliska. Kilkanascie lat po wojnie, ktorej prawie nikt z nich nie przezyl, stworzyla dziewietnascie literackich portretow. Barwnych, dowcipnych, czasem cietych, zawsze celnych. Wlasnie mija pol wieku od pierwszego wydania "Wielkich i niewielkich". Ich bohaterowie, z wyjatkiem lewicowych dzialaczy, ktorych dzis probuje sie wykreslic z historii, trafili do szkolnych podrecznikow i na cokoly. Tu widzimy, jacy byli jako ludzie.