En Xogar coa pólvora, Narciso de Gabriel arma o libro arredor de treshomes ilustrados: Feijoo, Sarmiento e Vicente do Seixo, tres mulleresilustres: Rosalía de Castro, Concepción Arenal e Emilia Pardo Bazán,dous eventos: os debates que sobre a educación feminina tiveron lugarno Ateneo da Coruña en 1859 e no Congreso PedagóxicoHispano-Portugués-Americano celebrado en Madrid en 1892, e dousprocesos históricos: o acceso das mulleres á escola e aoprofesorado.
A tese central condénsase no subtítulo: a necesidade de educar asmulleres xustificouse historicamente atendendo á súa función de naiseducadoras. Unha educación que, así e todo, non estaba exenta deriscos, sobre os que algúns alertaban: a ilustración das mullerespodía desvialas do camiño que a sabia natureza lles marcaba. Nonconviña xogar coa pólvora.